Frans Timmermans stelt zich woensdag kandidaat om namens de Europese sociaaldemocraten voorzitter van de Europese Commissie te worden.

De huidige vicevoorzitter wil ook de lijst van de PvdA trekken voor de Europese verkiezingen in mei.

De 57-jarige Timmermans maakt zijn niet onverwachte stap woensdagmiddag bekend in Heerlen, bevestigen bronnen in Brussel. Dat doet hij om 17.00 uur in een café in de Limburgse stad waar hij eerder woonde.

Dinsdag werd duidelijk dat de Nederlander de benodigde steun heeft bij sociaaldemocratische partijen in andere landen. Hij heeft steunbetuigingen nodig uit negen lidstaten. Zo is de Duitse SPD ervan overtuigd dat hij een sterk resultaat kan boeken bij de verkiezingen.

Dat betekent dat hij de ‘Spitzenkandidat’ van de sociaaldemocraten kan worden voor de verkiezingen volgend jaar, de man die ze na de Europese verkiezingen naar voren schuiven als hun kandidaat-voorzitter van de Europese Commissie.

Timmermans heeft in ieder geval één concurrent in de sociaaldemocratische strijd om ‘topkandidaat' te worden: de Slowaakse EU-commissaris Maros Sefcovic (Energie). Maar die heeft volgens ingewijden aanzienlijk minder steun.

In december wordt op een congres in Lissabon de sociaaldemocratische Spitzenkandidat gekozen.

Meerdere kandidaten om Juncker op te volgen

Mocht hij die strijd winnen, is er nog niets zeker. De christendemocratische EVP-fractie is de grootste in het Europees Parlement en heeft meerdere ijzers in het vuur om de opvolger van Jean-Claude Juncker te leveren: de Duitser Manfred Weber en de Finse oud-premier Alexander Stubb.

Ook bij andere politieke families hebben zich kandidaten gemeld. Bij de Europese groenen is dat onder anderen Bas Eickhout (GroenLinks).

Timmermans moet zich eerst ook nog verzekeren van de steun van zijn eigen PvdA. Paul Tang, die de lijst trok bij de vorige Europese verkiezingen, wil dat opnieuw doen. Mogelijk moeten de leden zich erover uitspreken wie de kar gaat trekken.

Om voorzitter van de Europese Commissie te worden, is niet alleen steun nodig in het Europees Parlement. Het zijn de regeringsleiders die het uiteindelijke besluit nemen. Het kabinet-Rutte III lijkt Timmermans in ieder geval te steunen, ook al zit de PvdA in de oppositie.

Timmermans maakt een goede kans

Volgens kenners zal het een moeilijke strijd worden, maar maakt Timmermans wel degelijk kans om Juncker op te volgen.

"Macron ziet hem wel zitten, zo klinkt het in Brussel achter de schermen. De partij van Timmermans zou een coalitie kunnen smeden met ook de liberalen, en bijvoorbeeld ook de Groenen", zegt Ruud Mikkers, Brussel-correspondent van De Telegraaf.

NRC signaleert dat Timmermans het in Brussel vooral van steun van de linkerflank moet hebben. "Hoe verder Timmermans naar links leunt, hoe breder zijn coalitie wordt", schrijft de krant. "Met name in Zuid-Europa staan veel socialisten en aanverwante partijen, zoals Syriza, voor een linksere koers."